Leerende Op eene vaste grondt de Italiaansche Taale wel, en ter deege Leezen, Verstaan, Spreeken, en Schrijven: Waar in meest alle de gebruikelijkste Italiaansche Woorden, in het Neederduitsch vertaaldt (om voor een Woordeboek te konnen dienen) t’hunner plaatse ingeschikt; en dry Gemeenzaame Samenspraaken, in het Italiaansch en Neederduitsch, achteraan gevoegdt zijn.
Autore:
Lodewijk Meijer | Meijer Lodewijk
Luogo:
Amsterdam | Amsterdam
Editore:
by Abraham Wolfgang, boekverkooper op het Rokkin, in het opgaan van de Beurs | Abraham Wolfgang
Anno: 1672
Tipo: Grammatica
Prima edizione.
La grammatica è preceduta da due scritti introduttivi: Aan de Beminners der Italiaansche Taale (pp. I-VI) e Bericht om deeze Italiaansche Spraakkonste wel te gebruiken (pp. VII-IX).
Metalingua:
Olandese
Lingua oggetto:
Italiano
Sistema di scrittura:
Latino
Consistenza: [X] + 388 pp.
Ristampa anastatica della princeps a cura di Vincenzo Lo Cascio, Dordrecht, Foris Publications, 1995 (consultabile in Accademia della Crusca).
Il volume è privo di indice.
Nella numerazione dei capitoli il cap. VI del secondo libro e il cap. XXV del terzo libro si ripetono, portando rispettivamente a trentuno e trentadue il numero complessivo dei capitoli dei due libri.
Si ringraziano per la collaborazione Fabio Aprea e Mariafrancesca Giuliani.
[Indice ricostruito]
Aan de Beminners der Italiaansche Taale. [I]
Bericht om deeze Italiaansche Spraakkonste wel te gebruiken. [VII]
Eerste Boek der Italiaansche Spraakkonst, Van der Woorden Uitspraak. 1
I HOOFDTSTUK Van de Natuure, Deelen, en Schiftinge der Spraakkonst. 1
II HOOFDTSTUK Van de Natuure, en het Onderscheidt der Letteren, en Syllabæ of Lettergreepen. 3
III HOOFDTSTUK Van het Getal, de Naamen, en Afbeedselen der Italiaansche Letteren. 5
IIII HOOFDTSTUK Van de Kracht der Italiaansche Letteren. 7
V HOOFDTSTUK Van het uitlaaten der Letteren by den Italiaanen. 16
VI HOOFDTSTUK Van het Byvoegen der Letteren by den Italiaanen. 26
VII HOOFDTSTUK Van het Veranderen der Letteren by den Italiaanen. 27
VIII HOOFDTSTUK Van de Accentus of Toonen der Syllabæ of Lettergreepen. 28
IX HOOFDTSTUK Van de Accentus ofte Toonen by den Italiaanen. 30
Tweede Boek der Italiaansche Spraakkonst, Van der Woorden Beteekenisse. 53
I HOOFDTSTUK Van de Natuure en Eigenschappen der Woorden. 53
II HOOFDTSTUK Van der Woorden Species of Gedaante. 54
III HOOFDTSTUK Van der Woorden Figura of Gestalte. 56
IV HOOFDTSTUK Van de Verscheidenheidt, of Soorten der Woorden. 60
V HOOFDTSTUK Van de Natuure en Verscheidenheidt der Nomina of Naamwoorden. 63
VI HOOFDTSTUK Van de Nomina Propria of Eigene Naamen. 64
VI HOOFDTSTUK Van de Nomina Appellativa of Gemeene Naamwoorden. 65
VII HOOFDTSTUK Van de Derivatio of Afspruitinge der Nomina of Naamwoorden. 99
VIII HOOFDTSTUK Van de Compositio, of Samenzettinge der Nomina of Naamwoorden. 113
IX HOOFDTSTUK Van de Natuure, Verscheidenheidt, en Derivatio of Afspruitinge van de Articuli of Leedekens. 114
X HOOFDTSTUK Van de Natuure Verscheidenheidt, Derivatio of Afspruitinge, en Compositio of Samenzettinge der Pronomina of Voornaamen. 116
XI HOOFDTSTUK Van de Natuure, en Verscheidenheidt der Verba of Werkwoorden. 120
Verba Transitiva, of Overgaande Werkwoorden. 122
Verba Reflexiva, of Weederkeerige Werkwoorden. 134
Verba Intransitiva, of Onovergaande Werkwoorden. 134
Verba Neutra of Geenerleye Werkwoorden. 136
XII HOOFDTSTUK Van de Derivatio of Afspruitinge der Verba of Werkwoorden. 138
XIII HOOFDTSTUK Van de Compositio of Samenzettinge der Verba of Werkwoorden. 144
XIIII HOOFDTSTUK Van de Natuure, en Verscheidenheidt der Adnomina of Bynaamen. 147
XV HOOFDTSTUK Van de Telnaamen. 149
De Hoofdtallen zijn deeze. 149
De Schiktallen zijn de Navolgende. 151
XVI HOOFDTSTUK Van de Adnomina of Bynaamen van Tijdt, Plaats, Grootheidt, Hoedaanigheidt, en Kleedinge. 152
Adnomina of Bynaamen van Tijdt. 152
Van Plaats. 153
Van Grootheidt. 153
Van Hoedaanigheidt. 154
Van Kleedinge. 161
XVII HOOFDTSTUK Van de Derivatio of Afspruitinge, Comparatio of Vergelijkinge, en Diminutio of Verkleininge der Adnomina of Bynaamen. 161
XVIII HOOFDTSTUK Van de Adnomina Nominalia of Naamwoordige, en Pronominalia of Voornaamige Bynaamen. 166
XIX HOOFDTSTUK Van de Adnomina Verbalia of Werkwoordige Bynaamen. 167
XX HOOFDTSTUK Van de Compositio, of Samenzettinge der Adnomina of Bynaamen. 176
XXI HOOFDTSTUK Van de Natuure, en Verscheidenheidt der Adverbia of Bywoorden. 177
XXII HOOFDTSTUK Van de Adverbia of Bywoorden, die tot de Verba of Werkwoorden behooren. 178
Adverbia of Bywoorden van Tijdt. 178
XXIII HOOFDTSTUK Van de Adverbia of Bywoorden die tot de Adnomina of Bynaamenbehooren. 179
Adverbia of Bywoorden van Plaats. 180
Van Hoedaanigheidt. 181
Van Grootheidt. 181
Van Geleijkenisse. 182
Van Orde. 182
Van Aanwijzinge. 182
Van Afzonderinge. 182
Van Verzamelinge. 183
Van Vraaginge. 183
Van Bevestiginge. 183
Van Beneeninge. 183
Van Twijffelinge. 183
Van Wenschinge. 184
XXIV HOOFDTSTUK Van de Derivatio of Afspruitinge der Adverbia of Bywoorden. 184
XXV HOOFDTSTUK Van de Compositio of Samenzettinge der Adverbia of Bywoorden. 186
XXVI HOOFDTSTUK Van de Natuure en Verscheidenheidt der Præpositiones of Voorzetselen 189
XXVII HOOFDTSTUK Van de Derivatio of Afspruitinge, en Compositio of Samenzettinge der Præpositionis of Voorzetselen. 191
XXVIII HOOFDTSTUK Van de Interjectiones of Inwerpsels. 192
XXIX HOOFDTSTUK Van de Natuure, en Verscheidenheidt, der Conjunctiones of Koppelwoorden. 193
XXX HOOFDTSTUK Van de Derivatio of Afspruitinge, en Compositio of Samenzettinge der Conjunctiones of Koppelwoorden. 194
DERde Boek der Italiaansche Spraakkonst, Van der Woorden Samenschikkinge. 197
I HOOFDTSTUK Van de Natuure der Reede. 197
II HOOFDTSTUK Van de Constructio of Samenschikkinge der Reede, en des zelfs verscheidenheidt. 199
III HOOFDTSTUK Van de Voces Variabiles of Veranderlijke, en Invariabiles of Onveranderlijke Woorden. 201
IV HOOFDTSTUK Van de Natuure, Verscheidenheidt, en Eigenschappen der Voces Declinabiles, of Buiglijke Woorden. 203
V HOOFDTSTUK Van de het Genus of Geslacht der Nomina of Naamwoorden. 206
VI HOOFDTSTUK Van de Numerus of het Getal der Nomina of Naamwoorden. 209
VII HOOFDTSTUK Van de Casus of Vallen der Nomina of Naamwoorden. 215
VIII HOOFDTSTUK Van het Genus of Geslacht, de Numerus of het Getal, de Casus of Vallen, en Declinationes of Buigingen der Articuli of Leedekens. 215
Declinatio of Buiging van de Onbepaaldtlaatende Articuli of Leedekens, Uno, en Una. 216
Declinatio of Buiging van de Bepaalende Articulus of Leedeken Il. 217
IX HOOFDTSTUK Van de Declinatio of Buiginge der Nomina of Naamwoorden. 219
Declinatio of Buiging door de Articuli of Leedekens uno en una. 219
Declinatio of Buiging met de Articuli of het Leedeken Il. 221
Declinatio of Buiging in de Pluralis of het Meervoudt van die, welke daar in meêr, als een Genus of Geslacht hebben. 226
X HOOFDTSTUK Van het Genus of Geslacht, Numerus of Getal, en de Casus of Vallen der Pronomina of Voornaamen. 226
XI HOOFDTSTUK Van de Declinatio of Buiginge der Pronomina of Voornaamen. 228
Declinatio of Buiging van Io, en Tu. 228
Declinatio of Buiging van Egli, en Lui hy, in het Genus Masculinum of Mannelijk Geslacht. 230
In het Genus Fœmininum of Vrouwelijk Geslacht. 230
Declinatio of Buiging van Se. 232
Declinatio of Buiging van Chi en Cui. 232
Declinatio of Buiging van Altri, en Altrui. 233
Declinatio of Buiging van Colui, en Colei. 234
Declinatio of Buiging van Questo, en Questa. 235
Declinatio of Buiging van Quale. 236
XII HOOFDTSTUK Van het Genus of Geslacht, de Numerus of het Getal, de Casus of Vallen, en Declinationes of Buigingen der Adnomina of Bynaamen. 237
XIII HOOFDTSTUK Van de Natuure, Eigenschappen, en Verscheidenheidt der Voces Conjugabiles of Vervoeglijke Woorden. 240
XIV HOOFDTSTUK Van de Verba Auxiliaria of Helpwworden. 246
Conjugatio of Vervoeging van het Verbum Auxiliare of Helpwoordt Havere hebben. 247
Conjugatio of Vergoeging van het Verbum Auxiliare of Helpwoordt Essere zijn. 253
XV HOOFDTSTUK Van het Getal der Conjugationes of Vervoegingen. 259
XVI HOOFDTSTUK Voorbeeldt der Vier Conjugationes of Vervoegingen. 262
XVII HOOFDTSTUK Van het maaken der Tempora of Tijden. 269
XVIII HOOFDTSTUK Van de Verba Anomala of Uitreegelige Werkwoorden. 274
Anomala of Uitreegeligen der Eerste Conjugatio of Vervoeginge. 274
Anomala of Uitreegeligen der Tweede Conjugatio of Vervoeginge. 276
Anomala of Uitreegeligen der Derde Conjugatio of Vervoeginge. 280
Anomala of Uitreegeligen van de Vierde Conjugatio of Vervoeginge. 285
Eenige Latijnische Woorden by den Dichteren gebruikelijk. 290
XIX HOOFDTSTUK Van de Conjugationes of Vervoegingen, welke Passivè of Lijdender Wijze geschieden. 291
XX HOOFDTSTUK Van de Verba Impersonalia of Onpersoonlijke Werkwoorden. 295
XXI HOOFDTSTUK Van de Constructio of Samenschikkinge der Voces Declinabiles of Buiglijke, en Conjugabiles of Vervoeglijke Woorden. 301
XXII HOOFDTSTUK Van de Constructio of Samenschikkinge der Pronomina of Voornaamen en Verba of Werkwoorden. 310
XXIII HOOFDTSTUK Van de Constructio of Samenschikkinge der Voces Declinabiles of Buiglijke Woorden onder zich. 318
XXIV HOOFDTSTUK Van de Constructio of Samenschikkinge der Nomina of Naamwoorden en Pronomina of Voornaamen met Naamwoorden, en Voornaamen. 322
XXV HOOFDTSTUK Van de Constructio of Samenschikkinge der Nomina of Naamwoorden met Articuli of Leedekens. 326
XXV HOOFDTSTUK Van de Constructio of Samenschikkinge der Pronomina of Voornaamen met Nomina of Naamwoorden, en Articuli of Leedekens. 329
XXVI HOOFDTSTUK Van de Constructio of Samenschikkinge der Adnomina of Bynaamen met Nomina of Naamwoorden en Pronomina of Voornaamen. 333.
XXVII HOOFDTSTUK Van de Constructio of Samenschikkinge der Voces Conjugabiles of Vervoeglijke Woorden onder zich. 335
XXVIII HOOFDTSTUK Van de Constructio of Samenschikkinge der Adverbia of Bywoorden. 336
XXIX HOOFDTSTUK Van de Constructio of Samenschikkinge der Interjectiones of Inwerpselen. 338
XXX HOOFDTSTUK Van de Constructio of Samenschikkinge der Præpositiones of Voorzetselen. 339
XXXI HOOFDTSTUK Van de Constructio of Samenschikkinge der Conjunctiones of Koppelwoorden. 344
Drie Gemeenzaame Samenspraaken, In het Italiaansch, en Neederduitsch. 346
DIALOGO I / I SAMENSPRAAK 346
DIALOGO II / II SAMENSPRAAK 364
DIALOGO III / III SAMENSPRAAK 375